Mini Mini Masterclass | Slapen

Als we het over beeldvorming hebben dan is zo’n zoete slapende baby best wel verneukeratief. Daar komen veel ouders wel achter in de eerste weken.

Slapen, en dan hebben we het niet eens over het slapen in de nacht, is een ontzettend groot en veelzijdig onderwerp. Er zijn boeken over volgeschreven en vele theorieën over. 

Wat in elk geval belangrijk en duidelijk is over slaap, is dat slaap essentieel is. 

Baby’s hebben slaap nodig om alle prikkels, belevenissen en ontwikkelingen te verwerken. En dat zijn veel meer prikkels dan we ons überhaupt kunnen voorstellen. Alles is nieuw, ook na een aantal weken nog, licht geeft prikkels, geluiden, lichamelijke ontwikkelingen, verwerken van voeding. Er gebeurd zo veel in een babylijfje, dat moet je verwerken. En hoe verwerken we dat als mens allemaal, door te slapen. Daarnaast groeien baby;s daadwerkelijk in hun slaap, het is het moment van afgifte van het groeihormoon. 

Reguleren

Hoe komt het dan dat slapen soms zo moeilijk is? Allereerst staat slapen natuurlijk niet op zichzelf. Slapen kan verstoord worden door krampjes, boeren, moro reflexen, waardoor het niet een garantie is dat als je in slaap valt, je ook altijd doorslaapt. En hoe kleiner de baby, hoe meer de baby ook nog bezig is met het leren omgaan met al die kleine verstoringen. Je kleine baby heeft jou als ouder bijna van minuut tot minuut nodig om zich te reguleren. Bij iedere verstoring vraagt je kindje jou om hulp, om weer tot rust te kunnen komen, en langzaamaan steeds meer leert zichzelf te reguleren. Dat is een continue proces van vallen en opstaan, leren signalen te duiden, te missen, toch weer op te lossen, en nooit een eenduidig antwoord op te vinden. En daarmee een grote uitdaging in het leven als je er voor de eerste keer aan begint. En de keren daarna doen er natuurlijk ook niet voor onder.

Rollercoaster

De eerste weken samen met je baby is vaak een enorme rollercoaster. Het is direct 24/7 aan het werk met voedingen, verschonen, geborgenheid bieden en troosten. Daarnaast ben je ook nog bezig met het fysiek & mentaal herstellen van de bevalling en alle gevoelens die het ouderschap in je losmaakt. Jullie baby slaapt in die eerste weken vaak alweer in, voordat je het doorhebt, lekker in je armen weggezonken naar dromenland en het wegleggen van de baby gaat vaak nog zonder moeite. Dit is ook de fase waarin je alleen maar bezig hoeft te zijn met je kindje leren kennen, door heel veel nabijheid te hebben, heel veel te kijken en ontdekken, heel veel te reguleren. 

Na een aantal weken komt er meestal een moment dat je opmerkt dat je baby wat alerter wordt en wat meer óp de wereld is. Voor het contact maken samen is dat heerlijk, maar het kan ook betekenen dat je merkt dat er minder geslapen wordt. Je kindje valt niet zonder meer op je arm in slaap, slapend wegleggen maakt dat ie na 10 minuutjes weer wakker is maar nog wel vermoeid en dit kan een vicieuze cirkel geven. Hoe gevoelig je baby hiervoor is verschilt sterk per kind. 

Verschil in temperament

De ene baby is heel duidelijk in zijn behoeftes, valt overal in slaap zonder hulp en heeft een strak ritme. Bij een ander kan het ritme per dag verschillen, maar je merkt aan je kindje niet zoveel. Ook als het veel wakker is is het vrolijk. Sommige baby’s nemen alle indrukken in zich op als een spons. Ze kunnen daardoor juist drukker en actiever wordt, waardoor slaapsignalen veel moeilijker te duiden zijn, terwijl ie wel echt moe is. Deze kinderen hebben soms wat meer hulp nodig bij het slapen. En er zijn ook baby’s die echt last van hebben van prikkels, die geen eenduidige signalen afgeven, waarbij het lijkt alsof ie elke keer iets nieuws wil, die veel moeite hebben om zich over te geven aan slaap maar wel moe zijn en daardoor steeds huileriger worden. En zo zijn er nog vele varianten. 

Naast de behoefte en het temperament van de baby, heb je nog jullie als ouders. Zelfs tussen ouders kan je opmerken hoe verschillend jullie erin staan en dat daarmee de behoefte per persoon kan verschillen. Er zijn ouders die hun levenlang al goed gedijen op de klok, strakke planning en regelmaat. En er zijn ouders die de dag op zich af laten komen zoals die gaat en goed gedijen op wat voor een ander als chaotisch kan overkomen. 

Niet volgens het boekje

Zo zal je al snel aanvoelen dat wat voor de ene ouder als een slaapprobleem voelt, voor de ander met dezelfde symptomen geen enkel probleem is. En daar wordt weer direct duidelijk dat adviezen niet universeel op ieder kind en iedere ouder toepasbaar zijn. 

Dingen hoeven niet volgens het boekje, je mag vertrouwen hebben in jezelf en je eigen intuïtie en vooral ook vertrouwen hebben in je baby. En mocht die intuïtie even ver te zoeken zijn, omdat je het ook allemaal niet meer weet na slaapgebrek en veel huilen, dan hierbij hopelijk een strohalm. 

Slapen is voor baby’s altijd fijn, ook voor jonge baby’s die blij en wakker de dag doorgaan. Kom je op een punt dat je denkt dat je baby baat heeft bij meer ritme en voorspelbaarheid rondom slaap of op het punt dat je zelf baat hebt bij meer ritme en slaap van de baby, dan is dat vaak het startpunt om eens te gaan kijken naar wat je kan veranderen. 

Rust Regelmaat en Voorspelbaarheid

Ieder mens heeft baat bij enige vorm van rust, regelmaat en voorspelbaarheid. Weten wat je te wachten staat, maakt ook ons volwassenen vaak een stuk relaxter. Met je baby hoeft dit niet op de klok, maar de regelmaat zit hem vooral in het dagelijks doorlopen van meerdere cycli die er iedere keer hetzelfde uitzien. Hierin kun je je baby volledig volgen in zijn behoeftes, maar de volgorde van handelingen is steeds hetzelfde. Wakker worden na een goed slaapje betekent in principe honger. Voeden op verzoek is alles tussen 2 uur en 4 uur sinds de start van de vorige voeding. de baby wordt gevoed en verschoont en vervolgens is er tijd voor wat wakker tijd. Die wakker tijd is bijna nihil in het begin en als de baby 4 weken oud is, dan is het heel normaal als je alles bij elkaar een uur bezig bent met voeden, verschonen en boeren. En dan zit de wakkertijd er voor een baby van 4 weken vaak alweer op. Vervolgens is het opletten of je een vermoeidheidssignaal ziet. Gapen is natuurlijk de makkelijkste. Maar ook bleek worden, wegkijken, jengelen en drukker worden zijn signalen van de baby waarmee die aangeeft, dit is de perfect oppertunity om slaap aan te bieden. Vanaf 3 maanden kunnen ze ook in de ogen gaan wrijven. 

Vervolgens biedt je je baby slaap aan. De ene ouder wil slaap aanbieden in de draagzak, de andere ouder is eraan toe dat een baby zelf in slaap leert vallen in het eigen bedje. Als je dat wilt oefenen, dan wil je je baby wakker in bed leggen, want al slapend in bed leggen geeft vaak het resultaat dat ie of meteen of binnen 10 minuten weer wakker is. 

Leren slapen

Als je baby het niet gewend is om wakker in bed gelegd te worden, dan is het dus ook niet raar als ie het nog moet leren. Je legt je baby wakker in bed, afhankelijk van jullie wens, ingebakerd of niet, zorgt voor een kort ritueeltje, wat slaapcues zullen worden voor de baby en neemt dan afscheid voordat je baby slaapt.

Het kan zijn dat je baby nog een tijdje wakker is om vervolgens vanzelf in te dutten, maar het is klassieker dat je de deur net bereikt hebt en dat op dat moment je baby gaat huilen. Wat nu? De boodschap die je krijgt door het huilen is vaak; doe iets

Huilen geeft je als ouder directe stress, waardoor onze neiging is dat we de baby zo snel mogelijk stil willen krijgen door het bijvoorbeeld op te pakken. Maar als het je lukt, gun jezelf dan even de Stop en denk-tijd voordat je handelt. Wat hoor je aan de huil? Hoe vaker je jezelf dit afvraagt hoe meer je verschillende huiltjes wellicht kan duiden. Soms hoor je dat baby’s na een halve minuut pauzes laten in het huilen waaraan je kan horen dat ie in slaap aan het vallen is. Je kunt je kindje dan even de tijd gunnen om de overstap naar slaap zelf te maken. Belangrijk is om vooral te luisteren naar wat je hart je ingeeft, wees lief voor jezelf en je baby, lang laten huilen is geen optie. 

Troosten

Blijft je baby huilen in jouw moment van bezinning, dan ga je terug en start je met de baby te troosten, zonder dat je de baby optilt. Duik dat wiegje maar in, maak huid op huid contact met je handen of breng je hoofd of lijf dichtbij. Dit geeft je baby troost en geborgenheid, zonder dat ie opgepakt wordt en het signaal krijgt dat de slaap er weer op zit en de wakkere tijd is begonnen. Het huilen zal misschien niet direct stoppen, maar het huilen opzichzelf is niet schadelijk. Huilen zonder troosten is schadelijk, dus terwijl jij daar met zweet in de bilnaad staat, is jou nabijheid voor je baby al heel fijn en zal die zich op een gegeven moment wel kunnen overgeven aan ontspanning en troost. Soms lukt het niet de baby te kalmeren terwijl ie in het bedje blijft liggen, dan is het natuurlijk altijd een goed idee om je baby op te pakken. 

Vertrouwen

Is je baby weer rustig, dan herhaal je het kleine ritueel wat een slaap associatie aan je baby zal geven en verlaat je weer de kamer, terwijl je baby nog wakker is. 

Het kan best zijn dat je dit nog een aantal keer moet herhalen. En dat is niet gek… Je baby is waarschijnlijk gewend dat ie in je armen in slaap valt, want zo gaat dat meestal in de eerste weken. Dit is dus nieuw, dat moet ie leren, daar moet ie de kans voor krijgen en ook het vertrouwen in krijgen dat ie het kan. Zowel je baby zelf, als jij. 

De valkuil van simpel

Ergens klinkt dit heel simpel. Gewoon een cirkel van wakker worden, voeden & verschonen, even spelen, en bij het eerste moeheidsignaal wakker in bed leggen om te slapen. Maar nieuwe gewoontes aanleren kost even tijd. Misschien wel een dag of 5, waarbij het in de regel eerst erger wordt voordat het je wat oplevert. Begin er dus pas aan als je er zelf helemaal klaar voor bent, anders mis je de overtuiging naar je baby en jezelf. Het idee dat baby’s beter slapen als ze erg moe zijn is niet juist. Ze raken dan eerder overprikkeld waardoor de slaap nog moeilijker te vatten is en minder diep zal zijn. Gun jezelf vooral alle tijd en ruimte om goed te kijken naar je baby. Zie je vermoeidheidssignalen, neem dat slaapsignaal dan serieus en leg je kindje wakker in bed, ook als ie daar dan nog een half uur wakker ligt te wezen.

Meer slaap dan je denkt

Zonder verder tijden aan te gaan houden, of schema;s, maar om je een idee te geven van hoeveel slaap een baby nodig heeft: 

De wakkertijd in iedere cyclus, en dat is dus inclusief voeding, is bij een baby tussen de 2 & 6 weken oud, nog geen uurtje. Tussen de 7 & 12 weken oud is dat iets meer dan een uur en tussen de 3 en 5 maanden zijn baby’s gemiddeld 1,5 uur wakker voordat ze alweer het bed opzoeken.

De nacht is de nacht

En dan hebben we het nog niet eens gehad over slapen in de nacht. Om jullie maar meteen uit de droom te halen, doorslapen is niet iets wat afgedwongen kan worden. Gemiddeld slapen baby’s pas na 6 maanden door. En doorslapen is ook niet van 7 tot 7, maar vaak nog een voeding rond 11:00 uur en dan ben je blij dat je 06 uur haalt. En Ja, er zijn baby’s die het wel al vanaf heel vroeg doen, maar dat is gewoon dom geluk en geen gouden tip voor. Veel beter werkt het om realistische verwachtingen te hebben, een baby heeft voeding nodig in de nacht, wat je een baby niet weigert tot de leeftijd van 6 maanden, en verder is het overleven. Jullie worden cumulatief moe, dus zorg goed voor jezelf, vraag hulp, laat voor jezelf zorgen, jullie hoeven het niet allemaal alleen te doen. 

En ook dit… ook dit gaat voorbij…