Mini Mini Masterclass | Als de zwangerschap niet als een roze wolk verloopt

Als zwangere heb je de belangrijke taak goed te zorgen voor je kindje, door goed voor jezelf en je lichaam te zorgen. Gezond en gevarieerd eten, maar vooral niet teveel, voldoende bewegen, maar niet met een te hoge hartslag, wél foliumzuur, maar géén rauwe vis en voorzichtig met koffie, kortom er komen nogal wat regels bij kijken.

Zelfs als je het privilege hebt dat je tijd, ruimte en middelen ter beschikking hebt om hier aandacht aan te besteden kan het best een uitdaging zijn. Je lijf verandert, is hard aan het werk, je hormonen razen, en ondertussen gaat het leven gewoon door. Het houdt geen rekening met jouw situatie. En niet alleen het leven houdt weinig rekening met jouw zwangere situatie, ook zit het diep in onze cultuur ingebakken dat je een zwangerschap erbij doet. Alles moet gewoon doorlopen, je werk, de zorg voor anderen, zelfs bij een miskraam is er geen regeling voor verlof.

Schuldgevoelens 

In de praktijk horen wij vaak voorbeelden van vrouwen die het gevoel hebben tekort te schieten. Ik ben niet fit genoeg, ik ben zo misselijk dat ik niet gezond kan eten, ik heb sombere gedachten, ik heb het zo druk of veel stress op mijn werk, of – bijvoorbeeld bij een tweede kindje- , ik heb veel minder aandacht voor deze zwangerschap, omdat er al een kindje rondloopt. 

De verantwoordelijkheid om voor de goede gezondheid van de ongeboren baby te zorgen wordt vooral gevoeld en gedragen door de zwangere. En hoewel het de zwangere is die de baby in haar lichaam draagt, zij wordt meestal niet alleen ouder. 

Nuance

Over regels en verantwoordelijkheden die jouw persoonlijk welzijn aangaan (hoe vaak je flost, de voorgeschreven 2 stuks fruit, 10.000 stappen per dag) laten we normaliter in het leven ruimte toe voor nuance. Maar als het over zwangerschappen gaat, tolereren we dit veel minder. 

Omdat het nu de eerste keer is dat jouw keuzes impact hebben op het welzijn van een ander mensen-leventje, maar ook door de continue sterke stroom van meningen en ongeschreven regels. Die verantwoordelijkheid is intens. En geeft vaak een een behoefte aan regels en structuur. Regels bieden ons een schijn van controle in een tijd waarin zoveel in ons leven chaotisch is. Sterker nog: Regels doen ons geloven dat wij, als moeders, verantwoordelijk zijn voor de uitkomsten van de zwangerschap en als we maar alle goede keuzes maken, de baby gezond zal zijn.

Wat zou het heerlijk zijn als we zekerheden zouden hebben in het leven, door gewoon de regels te volgen. De waarheid is helaas dat er weinig zekerheden zijn. 

De kaarten die je krijgt

Naast de kleine zorgen die in iedere zwangerschap wel eens naar boven poppen, zijn er ook zwangerschappen waar je niet gespaard wordt door het leven. Het verlies van een naaste bijvoorbeeld staat zo in schril contrast met een zwangerschap, het zijn bijna onverenigbare life-events. 

Het kan van alles in je oproepen; angst, paniek, schuldgevoel. En met al die aandacht voor wat je geacht wordt goed te doen voor het welzijn van de baby, vooral geen stress te hebben, te rusten en weet ik veel wat al niet meer, kan je in een negatieve spiraal belanden wanneer je hier om wat voor reden dan ook niet aan kan voldoen. En dan moet de geboorte nog komen. 

Realiseer je dat niemand aan de start van de zwangerschap vrij is van gewoontes, kwetsbaarheden, triggers, voorkeuren of ziektes, iedereen heeft in het leven bagage opgedaan en dat draag je mee. Zwangeren zijn niet opeens superhelden die dat van zich afschudden en alle regels deugdzaam kunnen volgen,`( toch verwachten we dat wel van hen.)

Fix the system

Als we willen dat kinderen gezond worden geboren en opgroeien moeten we dit ook faciliteren en niet alleen een verantwoordelijkheid laten zijn van vrouwen. In de eerste plaats vanuit de overheid met gelijkwaardig verlof, betaald rouwverlof voor miskraam of stilgeboorte, toegang tot goede gezondheidszorg voor iedereen en armoedebestrijding. Daarnaast kan je niet op iedereen hetzelfde advies plakken, het adagium: Vermijd stress ten alle tijden, is geen passend advies voor iemand in de rouw. Dan dient het advies aan te sluiten op wat iemand in die situatie wel echt zou helpen, in plaats van het onmogelijke verwachten.

Maar zolang we ons in dit systeem bewegen ben je vooral op jezelf en je omgeving aangewezen. Helpend om uit deze negatieve spiraal te komen kan zijn om niet al het leed alleen te blijven dragen, en de verantwoordelijkheid voor de gezonde baby en gezonde geboorte te delen met je partner en je omgeving. Zo hoef jij niet alleen uit te zoeken wat jij wel en niet mag eten, kunnen anderen mee zorgdragen voor gezonde voeding, rust voor jou faciliteren, mee naar afspraken gaan, en alles doen om jouw bijzondere positie te erkennen en jou daarin te ondersteunen. En ook als de baby er is, vergeet niet dat die meer mensen om zich heen heeft dan alleen jij. Ook je partner of je omgeving kan de aandacht die jij even niet kan opbrengen op zich nemen.

De cirkels van herstel

En van alles wat niet volgens plan verloopt, of niet gaat zoals je had gehoopt, kun je herstellen. Wanneer je veel stress hebt ervaren tijdens de zwangerschap, je in suboptimale conditie was, of je minder aandacht aan de zwangerschap en de baby hebt kunnen besteden dan kun je deze dingen na de geboorte proberen in te halen.  Als de storm is gaan liggen en de rust weer een beetje terugkeert, zoek dan naar de mogelijkheid om te helen hiervan. Doe dan al die dingen die je voor je gevoel gemist hebt. Neem de tijd om het verdriet hierover te laten helen en een plek te geven.