Mini Mini Masterclass | Cholestase
Zwangerschapscholestase is behalve een goed woord voor scrabble, de medische term voor galstuwing tijdens de zwangerschap. Wat je vaak als eerste opmerkt -en wat bij de meeste zwangeren ook het belangrijkste verschijnsel is- is jeuk. De jeuk kan echt ondraaglijk zijn, is over het hele lichaam aanwezig maar concentreert zich vaak op handpalmen en voetzolen. Behalve zogenoemde krabeffecten, afwijkingen op de huid die komen door het krabben, zie je geen huidafwijkingen. De jeuk treedt vooral op in de nacht.
Zeg maar dag tegen je nachtrust.
De cijfers
Zwangerschapscholestase komt meestal voor in het 2e en 3e trimester. De diagnose wordt gesteld op basis van de kenmerkende jeuk en een verhoogde concentratie galzuren in het bloed.
Behalve dit weten we eigenlijk best wel weinig van zwangerschapscholestase. Het komt in Europa bij 0,1 tot 2 procent van de zwangerschappen voor. Het is onbekend hoe het ontstaat, maar het wordt beïnvloed door genetische, hormonale en omgevingsfactoren. Zo is het herhalingsrisico hoog in een volgende zwangerschap -zo’n 45-70%-, heb je een hogere kans dat je het krijgt als het in de familie voorkomt, maar ook het seizoen heeft invloed. Het komt vaker voor in de herfst en wintermaanden. Als je het in een tweede zwangerschap opnieuw krijgt treedt het vaak iets eerder op, dan in de eerste zwangerschap.
Medicatie
Er is medicatie die de symptomen van jeuk kunnen verlichten en die er ook voor kunnen zorgen dat de galzuur concentratie weer wat afneemt. (Daarmee beïnvloed je de waarde in het bloed, die onder andere daardoor daarna minder leidend zijn. ) Omdat je door de medicatie de bloedwaardes beïnvloedt, is moeilijker in te schatten wanneer de cholestase toeneemt en problematisch wordt.
Wat betekent het voor de baby?
Want behalve jeukende ellende zijn de galzuren vooral ook een probleem voor de baby. Via de placenta komen de galzuren ook bij de baby terecht en veroorzaken daar een verhoogd risico op vroeggeboorte en complicaties. Er wordt vaker meconiumhoudend vruchtwater gezien en meer stress bij de baby tijdens de geboorte. Je wordt daarom altijd overgedragen aan de gynaecoloog om middels controles de conditie van de baby zo goed mogelijk in de gaten te houden. Waar er vroeger een hogere babysterfte werd gezien, is dit met het huidige beleid van tijdig inleiden sterk afgenomen. Op dit moment is het advies van de Nederlandse Vereniging voor Gynecologie en Obstetrie om zwangeren met cholestase in te leiden vanaf week 37.
Extra gevoelig voor oxytocine
Behalve met een inleiding beval je ook vaker spontáán eerder. Indien er sprake is van een spontane vroeggeboorte treedt die meestal op tussen de 32 en 36 weken zwangerschap. Een mogelijke verklaring voor het optreden van weeën vóór de uitgerekende datum wordt gevonden in de toegenomen gevoeligheid voor oxytocine en toegenomen expressie van oxytocine receptoren bij vrouwen met zwangerschapscholestase.
Vanwege deze verhoogde gevoeligheid kun je bij een inleiding mogelijk ook sneller reageren op de weeënopwekkers. Een snufje oxytocine in het infuus kan al een behoorlijke reactie opwekken. Het is daarom goed om vooraf het beleid met de gynaecoloog door te spreken.
Als de bevalling achter de rug is, dan is de rollercoaster van klachten meestal ook snel voorbij. De jeuk is vaak binnen enkele dagen verdwenen en de bloedwaardes normaliseren.