Mini Mini Masterclass | Recht op pijnbestrijding

Het recht op pijnbestrijding tijdens de bevalling is een lang bevochten recht. In 1853 eiste Queen Victoria Chloroform als pijnstilling te gebruiken bij de geboorte van haar achtste kind, terwijl het haar bij haar 7e kind nog verboden werd.

Dat zette de deur ook open voor anderen om pijnbestrijding te vragen bij de geboorte.

Bijna 100 jaar later werd voor het eerst een ruggenprik ofwel een epiduraal bij de bevalling gebruikt.

24/7
Het is pas sinds 2008 dat vrouwen in Nederland, die bevallen in een ziekenhuis, recht hebben op epidurale pijnbestrijding. Dit recht hebben zij 24 uur per dag, 7 dagen per week, binnen 1 uur nadat zij erom gevraagd hebben. Dat staat in de richtlijn ‘Pijnbehandeling tijdens de bevalling’ die in 2008 is opgezet o.a. door de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie en de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie. Vóór 2008 was in de helft van de ziekenhuizen pijnbestrijding ‘s nachts en in het weekend niet mogelijk, omdat er dan geen anesthesist aanwezig was, of er niet voor in huis wilde komen. Vrouwen waren voor een pijnloze bevalling dus afhankelijk van het tijdstip van de geboorte of het ziekenhuis waarin zij bevielen. Je kunt je voorstellen dat dit een hoop onzekerheid en frustratie gaf. Sinds 2008 is hier dus korte metten mee gemaakt.

Maar een richtlijn is natuurlijk geen wet. Natuurlijk moet de mogelijkheid tot pijnbestrijding medisch verantwoord zijn en ook praktisch haalbaar. Dat wil zeggen dat wanneer de baring te ver gevorderd is, of er een medische contra-indicatie is voor epiduraal analgesie, je beter kunt kijken naar andere mogelijkheden van pijnbestrijding zoals het zogenaamde pijnpompje. Het kan ook voorkomen dat de anesthesist te druk is elders en dat je wellicht wat langer moet wachten.

Gouden standaard
De ruggenprik is de gouden standaard voor pijnbestrijding. Dat wil zeggen dat het het beste middel is om pijn te bestrijden. Toch lezen wij in voorlichtingsfolders van sommige ziekenhuizen helaas nog steeds dat in de nacht eerst gekozen wordt voor het pijnpompje (de mindere variant zeg maar) en pas als dit onvoldoende zou werken wordt er misschien iemand uit zijn bed getrommeld. Dit strookt dus niet met de aanbevelingen van de richtlijn, en is op zijn zachts gezegd vrouwonvriendelijk te noemen.

Het is belangrijk om je goed te laten voorlichten of in te lezen in de mogelijkheden en onmogelijkheden van pijnstilling. Je moet rekening houden met nadelige effecten van de ruggenprik, zoals een toegenomen kans op een kunstverlossing, of koorts waardoor je baby opgenomen moet worden in het ziekenhuis na de geboorte.

Geen luxe
Maar vandaag hebben we het over je rechten; Zoals ook in de richtlijn is opgenomen, is pijnbehandeling tijdens de baring geen luxe, gunst of punt van discussie, maar vanzelfsprekende en noodzakelijke zorg.

De keuze voor pijnbestrijding is vaak al moeilijk genoeg, daarbij is geen ruimte voor een inferieure blik of geluid. Dat er in 2021 nog mensen zijn die zich hier zo toe verhouden, daar valt onze mond open van.