Mini Mini Masterclass | Een Schouderdystocie

Schouderdystocie, een vastzittende schouder, of een moeizame schouder het komt ongeveer in 1 op de 100 geboortes voor. Omdat de definitie door iedereen verschillend gehanteerd wordt, kan je zowel over de cijfers als over het voorkomen ervan een discussie voeren. Relevant voor de hulpverlening en protocollen, en zeker ook belangrijk om kritisch naar te blijven kijken en van te leren voor artsen en verloskundigen, maaaaaar laten we vooral focussen op wat voor jullie als ouders relevant is. 

Keep in mind

Voordat we van start gaan, het allerbelangrijkste wat je tot diep in de vezels mag voelen als ouders en wat ook als eerste naar boven moet komen als je hier mee te maken krijgt is: ze krijgen je baby altijd los.

Hortende geboorte

Een vastzittende schouder kan je niet van te voren voorspellen en daarmee dus ook niet voorkomen. Op het moment dat het hoofd geboren wordt bemerkt de verloskundige of arts dat de rest van de baby niet volgt. Soms is er zelfs een turtle-sign te zien, dan trekt de baby echt een beetje terug de vagina in. 

Afhankelijk van de inschatting van de hulpverlening kan het zijn dat er niet direct acute actie gevraagd wordt omdat veel hortende geboortes gebaat zijn bij rust en de tijd nemen. Zo is het in Engeland zo dat er na de geboorte van het hoofd standaard een wee gewacht wordt voordat de rest van het lijf geboren wordt. Er is tenslotte nog zuurstofvoorziening via de navelstreng. 

Echter het zal veel vaker voorkomen dat er wel directe actie volgt, want als de schouder echt vast zit, dan is dat in principe een noodsituatie. 

De rode knop

Kleine reminder: ze krijgen je baby altijd los.

Beval je in het ziekenhuis, dan is dit het moment dat “de rode knop” ingedrukt wordt. De rode knop is een noodsignaal wat er voor zorgt dat er in het ziekenhuis direct hulp komt ongeacht welke situatie er is. In de praktijk betekent het dat er een stormvloed van witte jassen de kamer binnenkomt. Dit is behoorlijk indrukwekkend en je zal in alles voelen dat de spanning in de kamer hoog is. Wat is nu het allerbelangrijkste wat er moet gebeuren?

Communicatie.

Er moet je uitgelegd worden wat er aan de hand is. Want als dat vraagteken niet weggenomen wordt, wat is dan het worst-case scenario waar je direct aan denkt als opeens de kamer helemaal vol met witte jassen staat en iedereen staccato over je heen aan het communiceren is. “Dit gaat helemaal mis met de baby. Of je denkt nog erger: mijn baby gaat dood.” Daar zit vaak het grootste trauma voor ouders die te maken krijgen met een vastzittende schouder, de plotselinge spanning en het gemis van uitleg. Er moet aan je verteld worden wat er aan de hand is en als dat niet gedaan wordt: Vraag erom! En zo gauw als je hoort, de schouder zit vast, is het eerst wat je mag denken: die krijgen ze altijd los. Om vervolgens goed op te letten wat er van je gevraagd wordt. 

Manoeuvres

Om de schouder los te krijgen heeft de hulpverlening verschillende mogelijkheden, beginnend bij simpel, naar steeds een stapje invasiever. De handelingen en opdrachten zullen elkaar snel opvolgen. Het kan zijn dat je je benen tot je oksels moet trekken of bijvoorbeeld naar handen en knieen moet draaien. Als dat niet oplevert, dan kan er ruimte gecreëerd worden door het sleutelbeentje van de baby te breken. Dit klinkt natuurlijk gruwelijk en is een laatste redmiddel, maar is te prefereren boven vast blijven zitten, met een mogelijk steeds krapper wordende zuurstofspanning. 

Je bevind je nog steeds in een medische noodsituatie, dus dit is niet het ideale moment om bij elke stap te bevragen of het echt nodig is. 

Communicatie is key

Meestal hebben ze de baby bij de eerste manoeuvre al los. Dan heeft de vertraging tussen geboorte van het hoofd en de rest van het kind minder dan een minuut geduurd. Als je niet verteld is wat er aan de hand is, dan zou de situatie dus zomaar zo kunnen zijn, dat de baby al los is, de kamer alweer leegstroomt, maar jullie emotioneel nog gereanimeerd moeten worden, omdat jullie het idee hadden dat jullie in worst case terecht waren gekomen. Nogmaals kennis vooraf en communicatie tijdens is alles.

Same Same but different

Thuis is de situatie natuurlijk net zo serieus, alleen daar wordt de shocker niet versterkt doordat de kamer opeens vol staat. En dat maakt voor de beleving van ouders vaak veel uit.